Lama’s, alpaca’s, guanaco’s en vicoenja’s in Ecuador

Lama’s, alpaca’s, guanaco’s en vicuña’s

Vooral lama’s bevolken het landschap waar Marjo met zijn reisgenoten van Wereldcontact nu doorheen trekt. Ecuador behoort tot de top van de wereld als het gaat om natuur- en wildlife reizen. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de Galapagoseilanden. Deze bijzondere eilandengroep is een bijzonder leefgebied voor onder andere pinguïns, zeeleeuwen, Jan van Gent – vogels en zeeleguanen. Ook kunt u er op zoek naar verschillende soorten walvissen en dolfijnen. Het vaste land van Ecuador biedt overigens ook goede mogelijkheden voor het spotten van dieren. Aan de kust kunt u op zoek naar zeezoogdieren en in noordwesten van Ecuador kunt u de jungle in op zoek naar apen, tapirs en brilberen.

lama’s

Ecuador is verder bij uitstek het land van lama’s, alpaca’s, guanaco’s en vicuñja’s. Allemaal lama soorten. Alle lama soorten zijn nauw verwant aan elkaar en de hybrides – de kruisingen –  zijn vruchtbaar. De lama kan zelfs kruisen of ‘hybridiseren’ met de kameel. Een kruising tussen een lama en een kameel wordt cama genoemd. Onderweg zien veel van deze kameelachtige, eenhoevige, gewervelde zoogdieren.
De lama, ook wel schaapkameel genoemd, is een gedomesticeerd Zuid-Amerikaans hoefdier. De lama werd tussen de 4.000 en 5.000 v.Chr. gedomesticeerd, tot huisdier gemaakt.  De Inca’s waren een indianenvolk dat vanaf de dertiende eeuw leefde in een gebied rondom hun hoofdstad Cuzco in het huidige Peru. Zij hielden die dieren hielden als lastdier, maar ook voor de wol, het vlees en de mest. De lama is een ideaal lastdier in de bergen: hij kan overleven tot op 4000 meter hoogte en 25 tot 60 kilogram dragen over een afstand van 15 tot 30 kilometer per dag. Door lama’s als lastdier te gebruiken, konden de Inca’s handel bedrijven over grotere afstanden. Paarden waren in Amerika niet bekend en zijn pas in de 16e eeuw uit Europa ingevoerd.

alpaca’s

De alpaca wordt in de volksmond ‘berglama’ genoemd. De alpaca leeft op de hoogvlakten van Ecuador, Bolivia, Chili en vooral Peru, met name de hoogvlakte van het Titicacameer in de districten Puno, Cusco en Arequipa. Hij wordt in het hoge Andesgebergte als huisdier gehouden. Omdat alpaca’s niet wegrennen, maar in de aanval overgaan wanneer ze belaagd worden, worden ze ook ingezet tegen vossen. De alpaca wordt voornamelijk als huisdier gehouden voor de wol. Door kruising met de vicuña is de kwaliteit van de wol sterk verbeterd. Er zijn twee verschillende typen, welke enkel in de wol verschillen. De Huacaya heeft een zachte licht krullende vacht en de Suri heeft lange dikke lokken. Het scheren van de dieren gebeurt jaarlijks in dezelfde periode. Alleen al door te voelen kunnen indiaanse vrouwen de wol in minstens vijf verschillende kwaliteitsklassen indelen. De wol wordt verwerkt – vaak nog in huisnijverheid – tot kleding, dekens en kleden. Dit zijn populaire souvenirs voor de toeristenindustrie. De meeste alpaca’s worden door de indianen zelf gehouden, hoewel er ook speciale fokkerijen zijn.
Naast de lama en de alpaca, die beide huisdieren zijn,  bestaan er nog twee wilde soorten lama’s: de vicuña  en de guanaco

guanaco’s

De guanaco is een wilde variant de lama en tevens de grootste van de twee wilde lamasoorten. Het is een karakteristieke bewoner van de Zuid-Amerikaanse hoogvlakten. Guanaco’s leven in harems binnen een territorium. De hengst bakent het territorium af door uitwerpselen op grote hopen op strategische plekken te plaatsen. Hengsten verdedigen hun territorium tegen andere hengsten. Ze leggen eerst de oren in de nek, waarna ze de rivaal in galop achtervolgen en hem proberen te bijten. Guanaco-merries kunnen gemakkelijk de harem verlaten om zich aan te sluiten bij vrouwengroepjes of andere harems. Als twee guanaco’s elkaar opnieuw ontmoeten, begroeten ze elkaar door te kwispelen en de snuiten tegen elkaar aan te houden. Guanaco’s leven in de open gebieden van het zuiden van Zuid-Amerika. Zij kunnen zich goed aanpassen. De dieren leven zowel in voedselrijke graslanden als in woestijnen, zowel langs de kust als op hoogvlakten tot 4250 meter hoogte.

vicuña’s

De vicuña is de wilde variant van de alpaca. Het zijn sierlijke dieren en zijn de kleinste van alle kameelachtigen. Ze hebben een zachte vacht van zeer fijne wol. Vanwege zijn zeer gewilde vacht lange tijd met uitsterven bedreigd geweest.Nu leeft hij weer overal in het Andesgebergte. Ze zijn erg goed aangepast aan de barre leefomstandigheden boven 4.000 meter in de uitgestrekte páramo’s van de Andes. De vicuña’s waren bijna uitgestorven. Dit was begonnen tijdens de komst van de Spanjaarden. De wol van deze dieren was zeer gewild en behoorde tot de waardevolste ter wereld. In tegenstelling tot de Inca’s, die hun wol ook waardeerden, maakten de Spanjaarden jacht op de dieren. Hierdoor raakte de soort bijna uitgestorven. In 1825 werd het dier officieel beschermd door een wet van Simon Bolivar. Dit was de eerste soort die in Zuid-Amerika officieel werd beschermd. De Inca’s zagen de vicuña als een hoog dier en het werd daarom ook beschermd. Op de dieren mocht geen jacht gemaakt worden. Alleen wanneer de priesters het aangaven mochten de dieren voorzichtig opgedreven worden om ze te kunnen scheren.

Ecuador

Via de medewerking van Els, een behulpzame reisgenoot, komen vandaag de eerste berichten binnen van het reisgezelschap.
‘Vandaag hebben voor het eerst ook vicuña’s in het wild gezien. Tientallen, de dieren leven allemaal in kleine familie groepjes bijeen. Dat is een bijzondere beleving. Een ander – letterlijk – hoogtepunt van de reis  is het bereiken van het  hoogste punt van Ecuador. Dit is de Chimborazo, een vulkaan met eeuwige sneeuw op de top, 6.310 meter hoog. De Chimborazo is een dode vulkaan. Veel andere vulkanen hebben nog regelmatig uitbarstingen en dat beheerst de gemoederen van de plaatselijke bevolking iedere dag. Zij leven op de hellingen van de vulkanen en zijn voor hun bestaan afhankelijk van de bijzonder vruchtbare bouwgronden. Daarmee is hun bestaan voortdurend onvoorspelbaar. De bevolking is veerkrachtig en ondernemend. Zij weten zich, ondanks de dreigingen van de natuur, met liefde voor diezelfde natuur te handhaven. Op talloze markten door het gehele land worden kleurrijke wollen stoffen aangeboden, handgeweven producten van de wol van de lama’s, alpaca’s, guanaco’s en vicuñas. Bij toeristen zeer gewild.  Populaire artikelen om als geschenk of souvenir mee naar huis te nemen. 

Quito

Het bezoek aan Quito, de hoofdstad van Ecuador, was ronduit enerverend. Oud-Quito, met het koloniale centrum, is gebouwd op de ruïnes van een oude Inca-stad. In 1978 is deze plaats tot Cultural Heritage Site verklaard door de UNESCO en op de wereldlist van cultureel erfgoed geplaatst. Met name de ‘gouden kerk’ La Compañía, de Jezuïtenkerk, op de centrale Plaza in de stad is een indrukwekkend monument van het koloniale verleden. De kerk beslaat een heel blok van de enorme Plaza beslaat. Er werd in het jaar 1605 aan de bouw begonnen en zou uiteindelijk 163 jaar gaan duren! Het is de rijkst versierde kerk van Ecuador. Niet minder dan 700 ton! goud is verwerkt in de altaren, de muren en de beelden. Ecuador is mede vanwege haar Spaans verleden overwegend katholiek. De katholieken zijn er, zoals veelal ook in de rest van Zuid Amerika, erg overtuigend katholiek.

overal aapjes

foto doodshoofdaapjes,  Thomas van der Weijden

Maar naast de cultuur is de natuur ook adembenemend. We hebben in krater meren gevaren, 1000 meter diepe watervallen gezien, vandaar naar beneden gewandeld en van een lunch aan een strandje in de jungle genoten. De tochten op de zijrivieren van de Amazone door een weelderige jungle zijn vanwege de gevarieerde vogelsoorten van de kleinste kolibries tot de gigantische gieren een attractie op zich. De bezoeken onderweg aan locale Indianendorpen vormen steeds opnieuw een aangename onderbreking tijdens de reis. We krijgen een er goede indruk van hoe het dagelijks leven zich daar afspeelt. Op de dorpspleinen spelen de kinderen met wolapen, doodshoofdaapjes en capucijnaapjes gewoon tussen de bedrijvige bevolking door. De aapjes zijn een vertrouwd beeld op de pleinen en de markten in de dorpjes. Samen met de honden en de kinderen zorgen deze aapjes voor vrolijke en levendige scenes in het straatbeeld.