Tbilisi Zoo

Tbilisi

Het is niet de Amerikaanse staat Georgia, die Ray Charles zo fraai bezingt in zijn welbekende lyrische ballade, maar het Oost Europese Georgië dat Marjo Hoedemaker ‘on his mind’ had de afgelopen weken. In het kader van zijn functie bij de Europese Associatie van Zoos en Aquaria, EAZA, is Marjo mentor van dierentuinen onder meer in Georgië, Macedonië en de Oekraïne. Deze keer gaat het om een bezoek aan de dierentuin van Tbilisi, de hoofdstad van Georgië. Tot 1936 heette de stad Tiflis, een naam die heden ook nog wel in gebruik is. Tbilisi ligt aan de rivier de Koera en heeft meer dan 1,4 miljoen inwoners. Tbilisi met een oppervlakte van 726 km² is, behalve de hoofdstad, ook een deelgebied van Georgië. Het is de bedoeling, dat de dierentuin van Tbilisi binnen een vijftal jaar ook deel uitmaakt van Europese dierentuingemeenschap. Daarvoor dient er nog heel wat te gebeuren. Maar er is, aldus Marjo, hard gewerkt aan hygiëne. Ook zijn er een aantal nieuwe dierenverblijven gerealiseerd, zoals een nieuw en groter krokodillenverblijf met een binnen- en een buitenbad. Dat is echt een goede aanzet om ook de rest van de Tbilisi Zoo structureel te verbeteren.

krokodil incident

‘Op het moment dat ik er was, moest een krokodil verhuisd worden. Nu is niet iedereen zo handig met die dieren als de helaas te vroeg overleden Steve Irwin, de bekende Australische Crocodile Hunter. De pers filmde het spektakel ter plekke en de beelden werden live op de televisie uitgezonden. Met een spijkerbroek aan farden en veel bloed vanwege een beenwond, die achteraf gelukkig meeviel, werd de verhuizing de lokale sensatie van de dag. Zo ontstond er nogal wat ophef over het incident, te meer omdat de suggestie gewekt was, dat de man overleden was!!! Tja, in de media doen ‘wilde verhalen’ het altijd beter dan een realistisch verslag. Wat mij wel goed deed was dat er nu meer aandacht werd besteed aan de planten. Het park als geheel maakte daarmee een fleurige indruk.’

Georgië

Georgië is nog steeds een land met veel contrasten tussen enerzijds het platte land en anderzijds de grote en drukbevolkte steden. In de ‘buitengebieden’ is er een slechte infrastructuur. Slingerende wegen, vol met grote gaten, een bijzonder onduidelijke bewegwijzering en talloze verlaten kolchozen. Een kolchoz is een collectieve boerderij uit de tijd van de Sovjet-Unie. In 1804 werd het een integraal onderdeel van het Russische Rijk. De huidige republiek Georgië is ontstaan bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991.Georgië telt ongeveer 4,5 miljoen inwoners (2006). Sinds de onafhankelijkheid in 1991 hebben ongeveer een miljoen mensen het land verlaten. Tussen 2000 en 2005 daalde de bevolking gemiddeld met 1% per jaar. De oorzaak voor deze aanhoudende emigratie is de neergang van de economie. Georgië is sinds 2011 officieel kandidaat-lid van de NAVO. Het tij lijkt te keren, ook op economisch gebied. Tegenwoordig vind je in de hoofdstad Tbilisi een winkelstraat, die kan wedijveren met de P.C. Hoofdstraat als het gaat om moderne, sjieke en poenerige zaken. De stad is opgeluisterd met prachtig aangelegde stadsparken en een fantastisch fraaie beeldentuin, waarbij duidelijk kosten noch moeiten gespaard zijn.

‘Een belangrijke reden om de dierentuin van Tbilisi te bezoeken is een uitwisselingsproject van olifant-stieren. Nu heerst er in Georgië hier en daar nog mond en klauwzeer en dan mogen er geen dieren vervoerd worden volgens de EU-verordeningen. Een vervelende situatie met heel veel papieren rompslomp, gedoe en veel ongemak. De Tbilisi Zoo heeft een gloednieuwe stal gebouwd met een buitenverblijf. Het plan is een stier van 17 jaar oud uit buurland Armenië op te halen als partner voor de koe van Tbilisi. Er wordt een telefoontje gepleegd met de dierentuin van Jerevan in Armenië en of we de olifant-stier de volgende dag maar even op kunnen komen halen. De reis over een afstand met 300 km. blijkt, vanwege de slechte verbindingen en het ontbreken van ANWB-borden, een tocht van zeven! uur te worden. In de plaatselijke dierentuin van Jerevan wordt hard gewerkt aan nieuwe projecten en ook zij zoeken steun bij Europese dierentuinen. Artis uit Amsterdam heeft de tuin onder haar hoede’.

Jerevan Zoo

‘De tuin van Jerevan heeft een opvallend prachtig verblijf met wel 25 vale gieren, 3 kuikens op verschillende nesten. Ook heeft de tuin een aantal gezonde platanen in de dierenverblijven. Hierdoor valt er veel natuurlijk schaduw in het verblijf. Er komt echter een probleem bij. De olifant-stier van Jerevan heeft een tandtechnisch probleem. De beide stoottanden zijn afgebroken en in de tandholten zitten ontstekingen. Afgesproken wordt dat eerst een team van deskundige dierenartsen uit Europa het dier ter plaatse komen opereren. Vervolgens zal dan het dier op transport gezet worden en een jonge stier, zoon van de alleenstaande moeder uit Tbilisi, zal retour naar Jerevan gaan. Dat vervoer naar een niet EU-land mag dan weer wel. Een en ander staat nog in de planning voor dit jaar. Dus dat wordt opnieuw een tripje richting Oost Europa’.

Armenië

‘Een mooie ervaring in Armenië was, dat we op een zeker moment in een kudde van wel 500 koeien terecht kwamen. De dieren worden door herders te paard in de bergen geweid en in de avond weer terug naar huis werden gebracht. Zo’n kudde is natuurlijk met geen enkele mogelijkheid te passeren. De hele weg wordt door de kudde rustig voortstappende koeien in beslag genomen. Het viel ons op dat er ieder keer koeien links en rechts van de weg afliepen de boerenerven op. Overigens zaten overal op de uitgestrekte landerijen tientallen ooievaars op nesten met jongen. Tot mijn grote verbazing blijkt achteraf dat het geen nalatigheid van de herders was, dat de dieren van het rechte pad afweken. Iedere afzonderlijke koe blijkt feilloos z’n eigen erf en stal te kennen. Het is dus een vooroordeel te denken dat koeien niet intelligent genoeg zouden zijn om te beschikken over een goed werkend geheugen.