Witte raven in het wild

witte raven in het wild

Zuiver wit is zeldzaam. Het komt zo zelden voor, dat het praktisch niet bestaat. Elk wit heeft namelijk een bepaalde tint, die pas zichtbaar wordt als er een ander wit voorwerp naast wordt gehouden. Dit blijkt door een wit vel papier te houden tegen een scherm met een witte achtergrond. In de wereld van de fotografie is bekend, dat wit gemakkelijk de ernaast liggende dominerende kleur over neemt. Zuiver wit licht heeft geen tint en wordt daarom natuurkundig  beschouwd als kleurloos.

In werkelijkheid zijn er een groot aan variaties wit, waaronder zilverwit, sneeuwwit, hagelwit, melkwit, titaanwit, zinkwit, loodwit, ivoorwit, verkeerswit, vuilwit, gebroken wit, ijswit, wolkenwit en spierwit, etcetera, etcetera. Feitelijk is ‘wit’ een mengsel van alle kleuren uit het zichtbare gedeelte van het spectrum. Naast het natuurkundige aspect van ‘wit’ is met name de symbolische betekenis ervan interessant. Kleuren vertegenwoordigen emoties. Zo staat ‘rood’ voor vurigheid en hartstocht, ‘blauw’ voor koelte en afstand en groen voor natuur en geborgenheid. Over het algemeen wordt alles wat ‘wit’ is, geassocieerd met positieve emoties, met zuiverheid en puurheid, ongereptheid en waarheid. Als zodanig verwijst wit naar vrede en veiligheid. In oorlogstijd staat een witte vlag staat voor overgave en een witte duif is een bode voor de vrede. Wit wordt in het bijzonder gezien als kleur van reinheid en zuiverheid. Een ( maagdelijke ) bruid draagt bij een huwelijk gewoonlijk een smetteloos witte jurk. Dat staat dan voor maagdelijkheid en onschuld.  In de Chinese cultuur en andere Aziatische landen is wit de kleur van de dood, net als in delen van Afrika. In onze cultuur zijn witte lelies de geijkte bloemen voor een begrafenis, of witte rozen. Bij de begrafenis van Koningin Wilhelmina gebruikte het Nederlandse Koninklijke Huis wit als rouwkleur.

over ‘wit’ en wat er ( niet ) op lijkt

De Amerikaanse president zetelt tijdens zijn ambtsperiode als vertegenwoordiger van de natie in wat het Witte Huis genoemd wordt! Het oval office, het presidentiële kantoor in het Witte Huis  is in het verleden in het nieuws gekomen, omdat die ook als rookkamer gebruikt werd tijdens het stage-overleg met Monica Lewinski. Het is de vraag of dat dan nog wel voor ‘zuiver’ kan doorgaan, wanneer daar door een president wel eens een sigaar opgestoken wordt. De geschiedenis leert dat ‘wit’ en ‘gebroken wit’ dicht bij elkaar liggen. Kortom ‘wit’ is bijzonder en niet zo saai als waarvoor het soms gehouden wordt.

witte raven in het wild

Incidenteel komen er witte raven in het wild voor, gedeeltelijk tot geheel witte exemplaren. Hier is sprake van een recessieve mutatie die partieel of complete pigmentremming in huid, veren en oogpigmenten veroorzaakt. Witte raven in het wild hebben een minder grote kans om lang te leven. Door hun opvallende verschijning worden ze door hun prooi eerder ontwaard en tevens hebben ze door het ontbreken van pigmentlagen in de ogen een sterk verminderd gezichtsvermogen bij daglicht waardoor ze minder goed in staat zijn voedsel te vergaren. Het begrip witte raaf is ook in het algemeen spraakgebruik opgenomen en betekent een zeer zeldzame verschijning, direct gerelateerd aan de zeldzaamheid van het dier. De uitdrukking ‘Witte raaf’ duidt bijvoorbeeld op een zeer uitzonderlijke verschijning, die in de natuur niet of nauwelijks voorkomt, hij staat symbool voor een soort mythische boodschapper.

witte varianten in het wild

In de natuur duiken zo nu en dan uitzonderlijke witte raven in het wild op, die een zeldzame uitzondering vormen op hun ‘normaal’ gekleurde soortgenoten. Deze werden, vooral in het verleden, dan vaak uit hun natuurlijke omgeving gehaald, van hun vrijheid beroofd en als ‘object-van-bijzondere-aandacht’ tentoongesteld. Bekend is onder meer de netgiraffe die ook bekend staat als Somalische giraffe. Het is een bijzonder giraffe- soort die in de droge struikgebieden in het noordoosten van Afrika voorkomt, Noord- Kenia, Somalië en Zuid-Ethiopië. Hij is te herkennen aan het “netvormige” vlekkenpatroon, bestaande uit grote, hoekige, leverkleurige vlekken, gescheiden door dunne witte lijnen. Door illegale jacht is hij lange tijd met uitsterven bedreigd geweest, maar nu komen er weer flinke aantallen van voor. De netgiraffe is niet geheel en al wit, al komen er wel zeer licht getinte exemplaren voor. De ‘witte’ neushoorn is een ander verhaal. Het dier is in het geheel niet wit van kleur.  De naam ‘witte’ neushoorn komt van de Engelse voortrekkers die hem vanwege zijn brede bek de ‘wide’ rhino = breed-lip-neushoorn noemden. Dat werd in het Zuid-Afrikaans verstaan als ‘wit’. Bijgevolg werd het dier de ‘witte neushoorn’ genoemd. De veel zeldzamer voorkomende punt-lip-neushoorn werd in onderscheid met de ‘witte neushoorn’ de ‘zwarte neushoorn’ genoemd. Toch blijven neushoorns bij het grote publiek onderscheiden worden en bekend staan als witte neushoorn en zwarte neushoorn. Die naamgeving, die tot op heden gebruikelijk is, heeft dus niets met de kleur te maken.

albinisme

Albinisme is een zeldzaam verschijnsel. Het is het aangeboren ontbreken van het pigment melanine in haar en/of huid. Dit resulteert in een gedeeltelijk of geheel witte huid en rode ogen. Daglicht en met name zonlicht wordt slecht verdragen door albino’s. Het zicht wordt vanwege albinisme ook vaak slechter. Soms worden in de natuur echt spierwitte exemplaren geboren, die echter zelden zo wit blijven, wanneer ze ouder worden. Witte leeuwenwelpjes zijn daar een mooi voorbeeld van. Marjo en Fred zagen in februari van dit jaar een wit buffel-kalfje  in het Krugerpark. Zeer zeldzaam bij buffels en bijzonder. Een ervaren ranger vertelde dat hij nog nooit in zijn loopbaan een wit exemplaar bij buffels gezien had. Over het algemeen worden deze wit-lingen niet erg oud.  Doordat deze erg opvallen voor prooidieren zijn ze dan ook kwetsbaarder dan zijn gekleurden soortgenoten. In verschillende gebieden in Afrika, zoals in Burundi en Tanzania, schrijven mensen magische krachten toe aan menselijke albino’s. Dat leidt ertoe dat sommigen van hen daar vermoord en hun lichaamsdelen verkocht worden.

leucisme

In Boeddhistisch Thailand heeft een witte olifant een bijzondere, heilige en goddelijke status. Hij mag niet als werkolifant gebruikt worden en wordt ingezet voor koninklijke ceremonies. Deze witte olifanten zijn niet altijd albino’s, soms is er sprake van leucisme.

Leucisme is een tamelijk zeldzaam verschijnsel bij dieren en mensen dat leidt tot verminderde pigmentatie, dit is kleurvorming. Het lijkt op albinisme, maar dat is het niet want daarbij ontbreekt de pigmentatie volledig . Een verschil met albinisme is dat leucistische dieren hun normale kleur ogen hebben in plaats van rode ogen, zoals de albino’s. Het Griekse woord ‘λευκος’  (leucos) betekent  ‘wit’. Deze dieren hebben een witte vacht, huid, veren of schubben. Soms is dit alleen voor delen van het lichaam. Het plaatje hiernaast toont een volwassen leucistische ‘witte’ leeuwin. Zij zouden geen verhoogde gevoeligheid hebben voor zonlicht, zoals albino’s dat wel hebben en zij zouden vaak erg agressief zijn tegenover de niet-leucistische dieren, waardoor deze in tegenstelling tot albino dieren, wel goed kunnen overleven in het wild, zolang hun opvallend lichte kleur het overleven tenminste niet moeilijker maakt. Zij missen immers hun schutkleur, nodig voor bij de jacht. Een bekend huisdier dat vaak leucisme kan krijgen is de goudvis. Op oudere leeftijd wordt hij wit.

Sneeuwvlokje

Een van de meest bekende leucistische dieren is de wereldberoemde witte gorilla van Zoo van Barcelona: Sneeuwvlokje. Hij werd wereldberoemd als de ‘albinogorilla’. Al direct na zijn komst naar Barcelona in 1966, stal hij als witte peuter de harten van de Catelanen. Natuurlijk had Copito de Nieve, wat Spaans is voor Sneeuwvlokje, of Floquet de Neu, zoals hij in het Catalaans heette, zijn uiterlijk mee. Tijdens een bezoek aan het dierenpark in 1972  kwam ik onverwacht – want ik wist van zijn bestaan niet af – oog in oog met de witte gorilla.
Een onvergetelijk indrukwekkende verschijning. Sneeuwvlokje groeide uit tot een symbool van de stad. Sneeuwvlokjes bekendheid werd gebruikt om aandacht te vragen voor de bescherming van de gorilla als bedreigde diersoort. Zijn 35 jarig verblijf in Barcelona werd groots gevierd met een verjaardagsfeestje van vier dagen lang. ‘Per molts anys, Floquet!’ ‘Nog vele jaren, Vlokje’ stond er op spandoeken bij de ingang van de dierentuin en bij zijn hok. Voor Floquet was er een gigantische taart met appels en bananen erop, er was muziek en er waren spelletjes. In 2003 overleed Vlokje. Hij werd 39, dat is voor een gorilla onwaarschijnlijk oud.

Ronald Koeman – de Hollandse witte raaf met zijn blonde haar – verwierf als sterspeler van FC Barcelona in 1989 de eervolle bijnaam Floquet de Neu.